در چارچوب این برنامه، نمایندگان نهادهای اصلی مونته‌نگرویی، مقامات محلی، و سازمان‌های جامعه مدنی در روزهای ۲۹ و ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵ در سوتوموره Sutomore گرد هم آمدند تا در یک کارگاه دو روزه که به تدوین راهبرد جدید جذب و شمول اجتماعی روماها و مصری‌ها ۲۰۲۶–۲۰۳۰ و برنامه اقدام برای ۲۰۲۶–۲۰۲۷ اختصاص داشت، شرکت کنند.
ملادنکا تشیچ Mladenka Tešić، مدیر برنامه حقوق بشر و دموکراسی در هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا در مونته‌نگرو، در سخنان خود بر حمایت مستمر اتحادیه اروپا از سیاست‌های فراگیرانه که دسترسی برابر به حقوق و فرصت‌ها را برای اقلیت روماها و مصری‌ها تضمین می‌کند، تأکید کرد.
سوکولج بگاناج Sokolj Beganaj ، هماهنگ کننده امور روماها در وزارت حقوق بشر و اقلیت‌ها، نیز بر اهمیت رویکرد مشارکتی در تهیه راهبرد جدید و لزوم اطمینان از همخوانی آن با اولویت‌های توسعه ملی تأکید کرد.
تمرکز کارگاه بر برنامه‌ریزی استراتژیک
این کارگاه بر عناصر کلیدی برنامه‌ریزی استراتژیک در جهت جذب اقلیت ها در ساختارهای اجتماعی تمرکز داشت، از جمله:
• اطمینان از همسویی راهبرد جدید با چارچوب‌های سیاست‌گذاری ملی.
• شناسایی شکاف‌های آماری و شواهد مورد نیاز برای تصمیم‌گیری آگاهانه.
• بررسی ذینفعان و تحلیل SWOT (نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها).
• تعریف اهداف استراتژیک و عملیاتی شفاف با شاخص‌های قابل اندازه‌گیری.
در این رویداد، به بودجه‌بندی پاسخگو به نیازهای روماها با هدف مرتبط کردن تدابیر سیاستی با برنامه‌ریزی مالی شفاف و کافی برای تضمین اجرای پایدار "سیاست‌های شمول" توجه ویژه‌ای شد.
شرکت‌کنندگان به طور مشترک حوزه‌های اولویتی را که تحت پوشش راهبرد جدید خواهد بود، تحلیل کردند و زمینه‌های لازم برای ایجاد یک چارچوب سیاستی نتیجه‌محور، فراگیر و مبتنی بر داده را فراهم آوردند که کار مقامات ملی و محلی را در سال‌های آینده تسهیل خواهد کرد.
راهبرد شمول اجتماعی روماها و مصری‌ها در مونته نگرو
هدف راهبرد شمول اجتماعی روماها و مصری‌ها در مونته نگرو طی سال های ۲۰۲۶–۲۰۳۰، ارتقای پیشرفت‌های حاصل شده تحت راهبرد فعلی (۲۰۲۱–۲۰۲۵) و پیشبرد بیشتر شمول روماها و مصری‌ها در زمینه‌هایی مانند آموزش، اشتغال، مسکن، مراقبت‌های بهداشتی و وضعیت حقوقی است. این راهبرد همچنین مطابق با اعلامیه پوزنان Poznań ۲۰۱۹ تدوین شده است.
اعلامیه پوزنان ۲۰۱۹ "اعلامیه شرکای بالکان غربی در مورد فراگیری (شمول) اقلیت روماها در فرآیند گسترش اتحادیه اروپا" است.
این سند در ژوئیه ۲۰۱۹، در اجلاس پوزنان (لهستان) توسط نخست وزیران کشورهای بالکان غربی به تصویب رسید. هدف اصلی آن تعهد به تقویت تلاش‌ها برای برابری کامل و یکپارچه‌سازی قوم روما در منطقه بالکان غربی است که به ویژه در چارچوب تلاش این کشورها برای پیوستن به اتحادیه اروپا تدوین و تصویب شده است.
اعلامیه پوزنان چارچوب سیاستی منطقه‌ای است که تلاش‌های کشورهایی مانند مونته‌نگرو (به عنوان یکی از شرکای بالکان غربی) را برای بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی اقلیت‌های روما و مصری هدایت می‌کند.
برغم تمامی تدابیر اجرا شده در شورای اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا اقلیت هایی مانند روماها همچنان از بی عدالتی و نابرابری، طردشدگی در اروپا و نقض حقوق آموزشی ، فرهنگی و بهداشتی رنج می برند.