در طول‌تاریخ همواره زبان، تاریخ و فرهنگ بلوچ‌ها با سایر اقوام ایرانی ممزوج بوده است. حتی در دوره برخی از پادشاهان که به اقوام بلوچ کم لطفی و بی توجهی می‌شد، بلوچ‌ها هیچگاه به ایران پشت نکردند و علی رغم درخواست‌های مکرر انگلیسی‌ها، با بیگانگان هم‌پیمان نشدند.
مردم بلوچ، سرزمین ایران را متعلق به تمام اقوام ملت واحد ایران می‌دانند. این بیت بلوچی گواه همین دیدگاه است: میراث نه‌اِنت میر و سردار و نوابانی، جَهگیر پَه وَتی سَولِین بچّان اِنت بلوچستان (بلوچستان میراث امیران و سرداران نیست؛ بلوچستان به‌خاطر همت فرزندان برومندش پایدار است).
سرزمین‌هایی که فرهنگ و شیوه زندگی مردم آن‌ها بر مبنای سنت‌های بلوچی شکل گرفته، «بلوچی‌مُلک» یا «مُلک بلوچی» نامیده می‌شوند. بلوچ‌ها، ایران را مظهر کمال می‌دانند و به انتساب خود به هویت ایرانی افتخار می‌کنند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، بلوچ‌ها در برابر هزاران توطئه و تهاجم فرهنگی و امنیتی دشمنان ایستادند. پیش‌مرگان بلوچ، بسیج عشایری و هسته‌های مقاومت محلی، سدی محکم در برابر نفوذ بیگانگان و دشمنان ایران بوده‌اند.
بلوچ ها در خصوص جنایات تروریست هایی که با سوء استفاده از نام قوم بلوچ به ترور و به شهادت رساندن مدافعان کشور و مردم عادی در حملات تروریستی می پردازند، می گویند: حساب معدود خائنان و مزدوران اسرائیل و دیگر قدرت‌های استعماری که با سوء‌استفاده از زبان و لباس بلوچ به فرهنگ اصیل بلوچی خیانت می‌کنند، از مردم شریف بلوچ جداست.
عباس نورزایی، کارشناس فرهنگ و امور اجتماعی گفت: در تاریخ ایران نام مقاومت و مرزداری قوم بلوچ می‌درخشد؛ به عنوان مثال در لشکر کشی نادرشاه افشار به هندوستان، میربولان ریگی، سپه‌سالار ایرانی، با سپاهی از دلاوران بلوچ از گذرگاه‌های سخت بولان در حوالی کویته، ارتش ایران را عبور داد و راه را برای فتوحات بزرگ هموار کرد. همین رخداد تاریخی منشأ نام‌گذاری میرجاوه شد؛ شهری که در زبان بلوچی به معنای «جایگاه میر» یا «سکونت‌گاه امیر» است و یادآور نقش تعیین کننده میربولان خان در تاریخ است.
عباس نورزایی افزود: همچنین در نبرد کرنال، زمانی که سپاه نادر با شمار اندکی در برابر لشکر عظیم هند و فیل‌های جنگی قرار گرفت، شجاعت و هوش نظامی بلوچ‌ها برگ برنده شد.پیشنهاد استفاده از شترهای مجهز به شعله‌های آتش و اجرای این تاکتیک بی‌سابقه، ارتش هندوستان را به آشوب کشید و پیروزی تاریخی ایران را رقم زد.
وی تصریح کرد: در این اقدام مهم و تاریخی، علاوه بر بلوچ‌های ساکن در مرزهای ایران، بلوچ‌های کلات سرزمینی که اکنون در محدوده پاکستان قرار دارد نیز با تمام توان به یاری لشکر ایران شتافتند. این اتحاد، گواهی است بر پیوند ناگسستنی بلوچ‌ها با ایران؛ پیوندی که دشمن در تلاش برای گسستن آن است.
نورزایی اظهار داشت: نادرشاه پس از پیروزی، با قدردانی از وفاداری و رشادت بلوچ‌ها، میر محبت خان بلوچ، حاکم کلات را به حکومت بلوچستان، کرمان و بخش‌هایی از سِند منصوب کرد و نام فرماندهان بلوچ در صفحات زرین تاریخ ایران ماندگار شد.
وی خاطر نشان کرد: این حماسه‌ها در تاریخ ثبت شده‌اند و سندی از غیرت، شجاعت و فداکاری بلوچ‌ها برای سربلندی ایران است. از کوهستان‌های بولان و بیابان‌های مکران و تیز (طیس) تا دره نالَگ و شهر مرزی میرجاوه، بلوچ‌ها حافظان عزت و استقلال این سرزمین کهن بوده و خواهند بود.
نورزائی گفت: عبارت بلوچی کار ییرانه نبیت بی ران؛ یعنی: کار ایران درست است و هرگز ویران نمی‌شود؛ باور ریشه‌دار در فرهنگ مردم بلوچ است که ایران را سرزمین پایدار و استوار می‌دانند.
وی افزود: بلوچ‌ها هیچگاه به دولت استعماری انگلیس در هند گرایش پیدا نکردند، بلکه حماسه‌های بزرگی هم‌چون درهم شکستن نیروهای انگلیسی در دره نالگ خاش و مقاومت تاریخی حنبل حوت در برابر پرتغالی‌ها، نشان‌دهنده غیرت و وفاداری آنان به ایران است.
این کارشناس فرهنگی اجتماعی گفت: شخصیت‌های محبوب بلوچ‌ها در داستان‌ها و افسانه‌ها نیز نشان‌دهنده پیوند عمیق آنان با فرهنگ ایرانی است؛ قهرمانانی هم‌چون رستم، سهراب، مهراب، گهرام (بهرام)، شیرین و فرهاد، از دیرباز در میان بلوچ‌ها جایگاهی والا داشته‌اند.