به گزارش سایت دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، این دو پژوهشگر بیش از یک سال است که با اتهاماتی مرتبط با کار آکادمیک، انتقاد مسالمت‌آمیز از سیاست‌های دولت، و حمایت از حقوق اقلیت‌ها و صلح، در بازداشت در جمهوری آذربایجان به سر می‌برند.
کارشناسان سازمان گفتند: «ما عمیقاً نگران هستیم که در دستگیری و محاکمه ابیلوف و صمدوف، تحقیقات آکادمیک، حمایت از صلح و ترویج هویت فرهنگی اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان، معادل "خیانت بزرگ" تلقی شده است.»
کارشناسان سازمان ملل اشاره کردند که از کار تخصصی آکادمیک ابیلوف وابسته به اقلیت تالشی در مورد اقلیت‌های قومی قفقاز جنوبی برای متهم کردن او به "خیانت بزرگ" و اتهاماتی نظیر صدور فراخوان ضد دولتی «دستور گرفته از خارج»، و تحریک نفرت و عداوت ملی، نژادی، اجتماعی یا مذهبی سوءاستفاده شده است.
کارشناسان دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل گفتند: «گزارش شده است که هیچ گونه شواهد و مدارک اساسی برای مستند کردن این اتهامات ارائه نشده است، که این امر نگرانی‌های جدی را در مورد رویه قانونی و رعایت آزادی کارهای علمی در جمهوری آذربایجان بر می‌انگیزد.»
بهروز صمدوف، تحلیلگر سیاسی دانشجوی دوره دکتری در دانشگاه چارلز پراگ نیز به دلیل انتقاد درباره تحولات سیاسی و اقدامات نظامی در جمهوری آذربایجان و حمایت صریح از صلح با ارمنستان، به "خیانت بزرگ" متهم و به ۱۵ سال زندان محکوم شده است.
کارشناسان دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل اظهار داشتند: «استفاده از اتهامات شدید مربوط به امنیت ملی برای سرکوب آزادی های آکادمیک، مقابله با تحقیقات مربوط به هویت اقلیت ها و صداهایی که خواستار صلح هستند، منعکس‌کننده الگویی از آزار قضایی و ارعاب در جمهوری آذربایجان است و چنین رویه‌هایی حقوق بشر را نقض کرده و پیامی دلسردکننده به دانشگاهیان، محققان و مدافعان حقوق بشر در سراسر کشور می‌فرستد.»
دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل از مقامات جمهوری آذربایجان خواست تا به سرعت و بی‌طرفانه هر دو پرونده را بررسی کرده و در صورتی که اتهامات قابل اثبات نیستند، این دو محقق را بدون تأخیر آزاد کنند. دولت جمهوری آذربایجان باید اطمینان دهد که محققان، نویسندگان و فعالان می‌توانند کار خود را در محیطی امن، بدون ارعاب انجام دهند و قوانین و رویه‌های خود را با تعهدات بین‌المللی حقوق بشری خود، از جمله تضمین حقوق فرهنگی، آزادی های علمی و آزادی بیان برای همه، هماهنگ کند.»
کارشناسان دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل مجدداً تأکید کردند: «ما نگرانی خود را نسبت به آنچه به نظر می‌رسد سوء استفاده از قانون امنیت ملی برای سرکوب و مجازات اعمال آزادانه حقوق فرهنگی، آزادی عقیده و بیان و آزادی آکادمیک در جمهوری آذربایجان است، تکرار می‌کنیم.»
اقبال ابیل اف مدرس علوم سیاسی دانشگاه مینسک و فعال تالشی که از دوران کودکی در بلاورس زندگی می کرد، 14 ژوئن 2024 برای عروسی پسر عمویش به جمهوری آذربایجان رفته بود، به اتهام تحریک نفرت ملی و خیانت به وطن بازداشت شد، وی این ادعاها را رد کرده است. ابیل اف از بنیانگذاران "آکادمی ملی تالش" در مینسک و سردبیر نشریه "اخبار آکادمی ملی تالش" است.
بهروز صمدوف نیز در ۲۱ آگوست ۲۰۲۴ هنگام سفر از پراگ به باکو بازداشت و زندانی شد. بهروز صمدوف دانشجوی دکترا در دانشگاه چارلز پراگ است.
شایان ذکر است که ظاهرالدین ابراهیم اف، فعال فرهنگی تالش نیز در روز 26 مارس گذشته در یکاترینبورگ روسیه توسط ماموران امنیتی جمهوری آذربایجان ربوده و به باکو منتقل شد که با انتقادات شدید در محافل بین المللی مواجه شد.
تالشان با حدود دو میلیون نفر جمعیت بزرگترین اقلیت قومی در جمهوری آذربایجان هستند که بر اساس گزارش کمیته مشورتی کنوانسیون اروپایی چارچوب برای حمایت از اقلیت های ملی، بسیاری از حقوق فرهنگی، زبانی و مذهبی آنها توسط دولت باکو نقض می شود.