اجلاس سراسری «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» وابسته به سازمان ملل متحد (UN Forum on Minority Issues) یک رویداد سالانه است که بر اساس قطعنامه‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل تأسیس شده و به بحث و ارائه توصیه‌ها در مورد حقوق اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی می‌پردازد. محور اصلی مباحث نشست امسال هجدهمین نشست «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» وابسته به سازمان ملل متحد 27 و 28 نوامبر برگزار می شود، مشارکت یا سهم اقلیت‌ها در جوامع متنوع، مقاوم و صلح‌آمیز خواهد بود.
بر اساس اطلاعات موجود، جزئیات مربوط به هجدهمین نشست این مجمع به شرح زیر است:
|
موضوع |
جزئیات |
|
تاریخ برگزاری |
۲۷ و ۲۸ نوامبر ۲۰۲۵ (۶ و ۷ آذر ۱۴۰۴) |
|
مکان برگزاری |
کاخ ملل (Palais des Nations) در ژنو، سوئیس |
موضوع اصلی هجدهمین مجمع:
• «سهم اقلیت‌ها در جوامع متنوع، مقاوم و صلح‌آمیز»
مباحث و نشست‌های فرعی:
این نشست برای بحث پیرامون مشارکت کامل و مؤثر اقلیت‌ها در جامعه و زندگی عمومی، سه پنل با زیرموضوعات زیر خواهد داشت:
1. ایجاد اعتماد و انسجام اجتماعی: پرداختن به جهل، تعصب و سایر موانع همزیستی مسالمت‌آمیز بین اقلیت‌های قومی، مذهبی و زبانی و گروه‌های مسلط (اکثریت).
2. به رسمیت شناختن سهم کامل اقلیت‌ها: در ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نهادی جوامع.
3. تضمین مشارکت معنادار اقلیت‌ها: در فرآیندهای صلح‌سازی، پاسخگویی و عدالت انتقالی.
حضور و شرکت‌کنندگان
• چه کشورهایی حضور خواهند داشت؟
o همه کشورهای عضو سازمان ملل (از طریق نمایندگان رسمی دولت‌ها) برای شرکت دعوت شده‌اند. اما، مشارکت دولت‌ها داوطلبانه است.
• سایر شرکت‌کنندگان:
o نمایندگان سازمان‌های بین‌دولتی (مانند نهادهای سازمان ملل).
o نمایندگان سازمان‌های جامعه مدنی و غیردولتی (NGOs)، از جمله سازمان‌های متعلق به خود اقلیت‌ها.
o کارشناسان مستقل، دانشگاهیان و پژوهشگران متخصص در امور اقلیت‌ها.
o نهادهای ملی حقوق بشر (NHRIs).
نتیجه گیری و انتشار گزارش نشست «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها»
• هدف نهایی این مجمع، ارائه توصیه‌های موضوعی، مشخص و ملموس (Thematic Recommendations) است. این توصیه‌ها به منظور شناسایی چالش‌ها و تجزیه و تحلیل بهترین شیوه‌ها برای اجرای مؤثر اعلامیه حقوق افراد متعلق به اقلیت‌ها (۱۹۹۲) تهیه می‌شوند.
نحوه انتشار نتایج نشست:
1. تهیه گزارش: گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور اقلیت‌ها که ریاست این مجمع را نیز بر عهده دارد، مسئولیت تهیه گزارش نهایی حاوی این توصیه‌ها را بر عهده خواهد داشت.
2. ارائه: این گزارش به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه می‌شود.
3. انتشار: توصیه‌ها و گزارش کامل نشست به صورت رسمی در وب‌سایت کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR) که مسئول دبیرخانه مجمع است و نیز در https://www.minorityforum.info منتشر خواهد شد.
پایه های ساختاری سازمان ملل در امور اقلیت ها
گزارشگر ویژه در امور اقلیت‌ها و اعلامیه حقوق اقلیت‌ها ۱۹۹۲، ستون‌های اصلی کار سازمان ملل در زمینه حقوق اقلیت‌ها هستند و ارتباط مستقیمی با «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» دارند.
• گزارشگر ویژه در امور اقلیت‌ها (Special Rapporteur on Minority Issues)
گزارشگر ویژه یکی از مکانیسم‌های رویه‌ای ویژه (Special Procedures) شورای حقوق بشر سازمان ملل است.
مأموریت و تأسیس
- تأسیس: این مأموریت در سال ۲۰۰۵ توسط کمیسیون سابق حقوق بشر (که بعداً به شورای حقوق بشر تبدیل شد) تأسیس شد.
- وظیفه اصلی: ارتقاء و حمایت از حقوق اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی در سراسر جهان.
فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها
گزارشگر ویژه یک کارشناس مستقل است که توسط شورای حقوق بشر منصوب می‌شود و ریاست «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» وابسته به سازمان ملل متحد را نیز به عهده دارد و وظایف اصلی او عبارتند از:
1. بررسی‌های کشوری (Country Visits): سفر به کشورهای مختلف، گفتگو با دولت‌ها، اقلیت‌ها و سازمان‌های جامعه مدنی برای ارزیابی وضعیت حقوق اقلیت‌ها در عمل.
2. ارتباطات: دریافت و رسیدگی به گزارش‌ها و شکایات مربوط به نقض حقوق اقلیت‌ها (از طریق ارسال نامه‌های فوری یا درخواست‌های اقدام به دولت‌های مربوطه).
3. گزارش‌دهی سالانه: ارائه گزارش‌های موضوعی و گزارش‌های بازدیدهای کشوری به شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل.
4. ریاست مجمع: گزارشگر ویژه ریاست جلسات «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» را بر عهده دارد و مسئول تهیه توصیه‌های نهایی مجمع است.
5. ارتقاء آگاهی: ترویج اجرای مؤثر اعلامیه حقوق اقلیت‌ها (۱۹۹۲) و ارائه توصیه‌های فنی به دولت‌ها.
• اعلامیه 1992 حقوق افراد متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی (Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities)
این سند مهم‌ترین مرجع حقوقی سازمان ملل در زمینه حقوق اقلیت‌ها است.
تاریخچه و ماهیت
• تصویب: توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۸ دسامبر ۱۹۹۲ تصویب شد.
• ماهیت حقوقی: اگرچه این سند یک اعلامیه است (نه یک معاهده الزام‌آور)، اما به عنوان تفسیر معتبر از مفاد حقوق بشر موجود (به ویژه ماده ۲۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی) تلقی می‌شود و به جدیت توسط نهادهای بین‌المللی مورد استناد قرار می‌گیرد.
مفاد کلیدی اعلامیه
این اعلامیه حقوق فردی و جمعی اقلیت‌ها را در چهار حوزه اصلی تضمین می‌کند:
1. هویت (Identity):
o ماده ۱: دولت‌ها باید از موجودیت و هویت اقلیت های ملی یا قومی، فرهنگی، مذهبی و زبانی در قلمرو خود حمایت کنند.
o ماده ۲: افراد متعلق به اقلیت‌ها حق دارند به فرهنگ خود بپردازند، مذهب خود را آشکارا ابراز کنند و از زبان خود استفاده کنند.
2. مشارکت (Participation):
o حق مشارکت مؤثر در زندگی فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و عمومی (سیاسی) در سطح ملی و در منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند.
3. عدم تبعیض (Non-discrimination):
o حق برخورداری از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی بدون هرگونه تبعیض.
4. آموزش و ارتباط (Education and Association):
o حق تأسیس و حفظ انجمن‌های اقلیت .
o حق تأسیس و حفظ مدارس خصوصی با رعایت استانداردهای آموزشی دولت.
وظایف دولت‌ها
اعلامیه حقوق اقلیت‌ها (۱۹۹۲) به طور خاص بر وظیفه دولت‌ها برای اتخاذ تدابیر مناسب (قانون‌گذاری و سایر اقدامات) برای تضمین برخورداری کامل و مؤثر اقلیت‌ها از حقوق خود تأکید می‌کند.
هم گزارشگر ویژه و هم «مجمع مربوط به مسائل اقلیت ها» وابسته به سازمان ملل متحد، هر دو نهادهایی هستند که برای تضمین اجرا و عملیاتی شدن این اعلامیه ۱۹۹۲ توسط دولت‌ها فعالیت می‌کنند.