یک منبع ارشد در وزارت خارجه هیئت تحریر شام (HTS) گزارش خبرگزاری فرانسه (AFP) مبنی بر اینکه حکومت دمشق قصد دارد جنگجویان اویغور را به چین تحویل دهد، به شدت رد کرد و آن را کاملاً ساختگی خواند.
این انکار پس از آن صورت گرفت که خبرگزاری فرانسه گزارشی را با استناد به منابع ناشناس منتشر کرد و مدعی شد مقام‌های HTS در حال آماده‌سازی برای تحویل اعضای حزب اسلامی ترکستان (TIP) – گروهی از جنگجویان اویغور – به پکن هستند.
AFP ادعا کرده بود این اقدام بخشی از مذاکرات انجام‌شده در جریان سفر وزیر خارجه هیئت تحریر شام، اسعد حسن الشیبانی به چین بوده است. دمشق این گزارش را نادرست دانست.
صدور این تکذیب با انتشار بیانیه‌ای مشترک در پکن پس از گفت‌وگوهای سطح بالا میان الشیبانی و وانگ یی، وزیر خارجه چین هم‌زمان شده است.
الشیبانی بر پایبندی سوریه به اصل «چین واحد» تأکید کرد و یادآور شد که جمهوری خلق چین تنها نماینده قانونی قلمرو چین بوده و تایوان بخشی جدایی‌ناپذیر از چین است. او همچنین وعده داد که سوریه اجازه نخواهد داد هیچ نهادی از خاک آن کشور برای اقداماتی علیه امنیت یا منافع چین استفاده کند.
گزارش‌های اخیر منطقه‌ای نشان می‌دهد که شبه‌نظامیان خارجی از جمله جنگجویان اویغور از مناطق تحت کنترل HTS به سوی مرز لبنان منتقل شده‌اند تا با حزب‌الله روبه‌رو شوند – تحولی که آشکارا با منافع امنیتی اسرائیل هم‌راستا است.
رسانه‌های دولتی سوریه با استناد به یک منبع رسمی در وزارت خارجه HTS تاکید کرده اند: «هیچ حقیقتی در گزارش AFP درباره قصد دولت سوریه برای تحویل هر جنگجویی به چین وجود ندارد.»
این پاسخ پس از آن مطرح شد که خبرگزاری فرانسه با استناد به گفته‌های دو منبع – یکی وابسته به حکومت و دیگری دیپلمات سوری – ادعا کرده بود که مقام‌های هیات تحریر شام قصد دارند جنگجویان جهادی از اقلیت اویغور چین را به پکن تحویل دهند.
این منبع به AFP گفته بود چین از ادغام این جنگجویان در ارتش جدید سوریه ابراز نارضایتی کرده است و دمشق طبق درخواست پکن قصد دارد آنها را به‌صورت «دسته‌دسته» به چین بازگرداند.
در همین حال، منبع دیپلماتیک نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که «هیئت تحریر شام قصد دارد در آینده نزدیک ۴۰۰ جنگجوی اویغور را به چین تحویل دهد.»
این ادعاها در حالی مطرح شده که گفت‌وگوهای سطح بالایی میان هیئت تحریر شام و دیپلمات‌های عالی‌رتبه چینی جریان دارد و الشیبانی نخستین سفر رسمی خود به چین را انجام داده است.
در یک کنفرانس خبری، ماو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد: «جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM) [که به حزب اسلامی ترکستان (TIP) تغییر نام داده] یک سازمان تروریستی بین‌المللی است… سوریه قول داده است که اجازه نخواهد داد هیچ نهادی از خاک آن برای لطمه زدن به منافع چین استفاده کند.»
او افزود که پکن امیدوار است دمشق اقدامات لازم را برای رفع «موانع موجود در حوزه امنیت» که مانع از گسترش روابط بین دو کشور شده، اتخاذ کند.
در بیانیه مشترکی که پس از این دیدار منتشر شد، تأکید شده بود که گفت‌وگوها بر گسترش «همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم و امنیت» میان دو کشور متمرکز بوده است.
اویغورها اقلیتی ترک‌تبار از ناحیه سین‌کیانگ در غرب چین هستند. وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۱ ادعا کرد که اقدامات چین علیه اویغورها مصداق «نسل‌کشی» است.
جنگجویان خارجی اویغور پس از آغاز درگیری‌های مسلحانه سال ۲۰۱۱ علیه رژیم بعث تحت رهبری بشار اسد، به سوریه سرازیر شدند و اکثریت آنها به حزب اسلامی ترکستان، گروه اویغوری مسلح مستقر در ادلب، پیوستند. این گروه تحت حمایت ترکیه ، در گذشته اقداماتی علیه حاکمیت و تمامیت ارضی چین انجام داده است.